جشنواره عکسی که تلاشش بر جوانگرایی است
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۹۷۴۵
نشست خبری نهمین دوره «۱۰ روز با عکاسان ایران» دوشنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه با حضور افشین شاهرودی رئیس هیئت مدیره انجمن عکاسان ایران، رامیار منوچهرزاده دبیر نهمین دوره «۱۰ روز با عکاسان» ایران و زانیار بلوری مدیر کارگروه جوانان رویداد در خانه هنرمندان برگزار شد.
به گزارش ایسنا، در ابتدای این جلسه، افشین شاهرودی گفت: در شرایطی که سال‌هاست دوسالانه‌ها و سالانه‌های عکاسی برگزار نمی‌شود و رویداد جدی در این حوزه نداریم، «۱۰ روز با عکاسان» توانسته شرایطی را فراهم کند که عکاسان دور هم جمع شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شاهرودی درباره زمان برگزاری زمان برگزاری رویداد بیان کرد: پیش از این قرار بود که نهمین دوره ۱۰ روز با عکاسان، مهر و آبان ۱۴۰۱ برگزار شود، اما به دلیل شرایط اجتماعی خاصی که در کشور وجود داشت این رویداد به تعویق افتاد و بعد از ۶ ماه آن را کلید می‌زنیم. به سهم خودم برای برگزارکنندگان این رویداد آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم در پایان این رویداد بتوانیم سرمان را بالا بگیریم و موفقیت آن را با هم جشن بگیریم.
هر مسیر انتقاداتی به همراه دارد
رئیس هیئت مدیره انجمن عکاسان ایران گفت: هر مسیری که در پیش گرفته شود انتقاداتی به آن وجود دارد. این که یک رویداد هنری فرصتی یکسان برای همه هنرمندان از طیف‌ها و گروه‌ها و سنین مختلف ایجاد کند، اتفاقی است که در دهه ۷۰ شکل گرفت و عادتی در بین هنرمندان ایجاد کرد. شاید این رویکرد در آن زمان جواب می‌داد اما الان پاسخگوی نیازهای جامعه هنری نیست و ما نمی‌توانیم شرایطی فراهم کنیم که یک رویداد برای همه هنرمندان فرصت یکسانی ایجاد کند. به همین دلیل ممکن است این رویداد مورد اعتراض عده‌ای قرار گیرد.
شاهرودی ادامه داد: ما نمی‌توانیم با نگاه قدیمی به رویدادهای هنری نگاه کنیم و باید با معیارهای پذیرفته‌شده جهانی پیش برویم. امروزه فضای مجازی فرصتی ایجاد کرده که اطلاعات در کوتاه‌ترین زمان ممکن منتقل می‌شود. هوش‌مصنوعی مفهوم واقعیت را در عکاسی عوض می‌کند. پس ما چگونه می‌توانیم خودمان را در شرایطی نگه داریم که مربوط به۳۰ سال قبل است؟ باید با زمان جلو رفت و از انتقادها نترسید تا شرایطی برای پیشرفت نسل آینده فراهم شود.
«۱۰ روز با عکاسان» جز دوران کرونا تعطیل نشده بود
در ادامه، رامیار منوچهرزاده گفت: اولین دوره ۱۰ روز با عکاسان ایران سال ۹۱ برگزار شد و به جز دوران کرونا در هیچ سالی این رویداد تعطیل نشده بود. از نظر من ۱۰ روز با عکاسان مهمترین همایش و جریانی است که به عکاسی ایران اختصاص دارد و در نبود سالانه و دوسالانه‌ها نقش پررنگی را ایفا می‌کند. این رویداد جریانی متمرکز است که عکاسان را در موقعیتی قرار می‌دهد که به صورتی ویژه به عکاسی نگاه کنند و بخش دیگر آن مربوط به کل جامعه و نگاهی است که می‌توانند به عکاسی پیدا کنند.
می‌خواستیم تجربیات گروه قبلی را استفاده کنیم
منوچهرزاده افزود: وقتی به عنوان دبیر این دوره ۱۰ روز با عکاسان انتخاب شدم اولین چیزی که به آن فکر کردم این بود که شاکله دوره هشتم حفظ شود، به همین دلیل چهار کیوریتوری که در آن دوره حضور داشتند این بار جزء داوران و نامینیتورها هستند. به نظر می‌آید یکی از بزرگترین معضلاتی که در فعالیت‌های مختلف کشور ما وجود دارد این است که با روی کار آمدن هر گروه و مدیر جدیدی تمام کارهای داددوره‌های قبلی نادیده گرفته می‌شود و تغییرات زیادی رخ می‌دهد، ولی ما می‌خواستیم تجربیات گروه قبلی را استفاده کنیم و قاعده کیوریتوریال که در دوره قبلی بود حفظ شود. البته آنها در این دوره به عنوان نامینیتور فعالیت کردند و عکاس‌ها را برای شرکت در این رویداد معرفی و نامزد کردند. این ۱۰ نفر به فضای آکادمیک متصل هستند و توانستند افراد جدیدی را به ما معرفی کنند. چند نفر از آنها نیز در شهرهای دیگر حضور دارند و همین باعث شد بتوانیم دایره عکاسان شرکت‌کننده در رویداد را گسترش دهیم.
تفاوت این دوره با دوره‌های قبلی چیست؟
منوچهرزاده درباره تفاوت‌های این دوره «۱۰ روز با عکاسان» نسبت به دوره قبلی گفت: مهمترین این تغییرات ایجاد کارگروه جوانان است که به نظر من مهمترین رکن این رویداد است. هشت نفر اعضای کارگروه جوانان به عنوان قدرت‌هایی که نشاط و هیجان جوانی دارند در کنار فرد با تجربه‌ای مثل زانیار بلوری که مدیر کارگروه است، در این چند ماه هسته اصلی رویداد ۱۰ روز با عکاسان را شکل دادند.
او با اشاره به چاپ کتاب نمایشگاه گفت: سعی کردیم یک کتاب با کیفیت توسط یک نشر معتبر داشته باشیم تا به عنوان سندی از این دوره باقی بماند. محدودیت سنی که در دوره هشتم وجود داشت در این دوره هم در نظر گرفتیم و فقط یک نفر از شرکت‌کنندگان بالای ۴۰ سال سن دارد، اما میانگین سنی امسال ۳۰ تا ۳۱ سال است که مرز بین پختگی و جوانی و انرژی عکاس است. نکته مهم دیگر این دوره استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی بود تا این امکان را فراهم کنیم که در شرایط اقتصادی جامعه بتوانیم این همایش را به شکلی محترمانه با بالاترین کیفیت برگزار کنیم. در این دوره قصد داشتیم کیفیت چاپ و ارائه آثار در بالاترین حد ممکن باشد زیرا این حلقه مفقوده فعالیت‌های نمایشگاهی در ایران است و معمولا آثاری که به نمایش در می‌آید از نظر فنی کیفیت مناسبی ندارند. تحقق این مسأله مهمترین اتفاقی است که در این دوره رخ داد و عملی شدن آن فقط با امکانات بخش خصوصی امکان‌پذیر بود.
چه تعداد پروژه برای رویداد انتخاب شد؟
منوچهرزاده با بیان اینکه آثار حدود ۳۰۰ نفر برای حضور در این رویداد بررسی شده بود، گفت: ۴۰ پروژه‌ای که در نهایت انتخاب شد انواع مختلف دارد و به شکل‌هایی مانند فتوبوک، ویدئو آرت، چیدمان و... به نمایش در می‌آیند. در واقع در این آثار عکاسی به عنوان یک مدیوم قدرتمند استفاده شده است و آنچه در این پروژه‌ها دیده می‌شود صرفا عکاسی نیست. این رویکردی است که تمام دنیا به سمت آن می‌رود و در دوره هشتم نیز تا حدودی به آن توجه شده بود، اما در این دوره بیشتر به آن توجه شد. این رویداد در غیاب دوسالانه عکاسی که فرصتی برای شکل‌گیری نسل‌های عکاسان و گفتگو و تبادل نظر میان آنها بود، فرصتی برای عکاسان فراهم می‌کند تا به بحث و بررسی درباره عکاسی امروز بپردازند.
او با تاکید بر اهمیت حضور جوانان در این رویداد گفت: هر اتفاقی که در ۱۰ روز با عکاسان افتاده است با تأیید هیئت مدیره انجمن عکاسان ایران بوده است. کارگروه جوانان قلب تپنده این دوره بود و در تصمیم‌گیری‌های کلان نقش داشت. ما باید جوان‌ها را برای مدیریت کردن و تأثیرگذار بودن آماده کنیم، زیرا آنها نسل آینده هستند که مسیر این هنر را در کشور ما مشخص می‌کنند. وظیفه انجمن عکاسان و همه نهادها این است که به این افراد توجه کنند و با توجه به توسعه‌ای که در فضای آکادمیک به وجود آمده است باید پلی به این مراکز بزنیم تا بتوانیم فعالیت‌های بیشتری انجام دهیم. امیدوارم در دوره‌های بعدی ۱۰ روز با عکاسان ایران حضور و تأثیرگذاری این جوان‌ها بیشتر شود و خواهش من از تمام جریان‌های عکاسی این است که فرصت بیشتری برای این نسل که در حال قدرت گرفتن است ایجاد کنند.
می‌توانیم چشم‌اندازی پیش روی نسل جوان قرار دهیم
سپس، زانیار بلوری گفت: رامیار منوچهرزاده به من پیشنهاد داد که فضایی فراهم کنیم تا نسل جدید عکاسان ایران که بیشتر در فضای دانشگاهی حضور دارند و در غیاب رویدادهای رسمی سعی می‌کردند اتفاقاتی را در فضای آکادمیک خود رقم بزنند، وارد کار شوند. آنها پتانسیل و شوق زیادی دارند اما شرایطی که جامعه دارد باعث شده است که این نسل کمی گوشه گیر و افسرده شود. حال فرصتی وجود دارد که بتوانیم چشم‌اندازی پیش روی نسل جوان فراهم کنیم و کار گروهی از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف که در عکاسی فعال بودند شکل دادیم. سعی کردیم یک گروه منسجم ایجاد کنیم و نمایندگانی از دانشجویان عکاسی دانشگاه نیشابور، دانشگاه هنر و دانشگاه تهران را گرد آوردیم.
بلوری ادامه داد: کلیات رویکردی که در این دوره ۱۰ روز با عکاسان وجود دارد، به خصوص در زمینه برگزاری نشست‌ها، توسط این شورا تعیین شده است. علاوه بر کار اجرایی که در این زمینه دانشجویان بسیار زیاد تلاش کردند، تصمیم‌گیری‌ها درباره نحوه برگزاری برنامه‌ها با همفکری این عزیزان صورت گرفت. ما دوست داریم این فرصت پیش بیاید که نسل جوان پای کار بیاید تا در سال‌های بعدی آنها سکاندار اصلی کار باشند و از نظر فکری و اجرایی در ساختار انجمن و ۱۰
روز با عکاسان حضور داشته باشند. ما هر کاری انجام می‌دهیم به شوق این است که آینده‌ای برای جوانان عکاس ایجاد شود و آنها برای پرداختن به کاری که به آن علاقه دارند فرصت پیدا کنند.
جزییات برگزاری نهمین دوره «۱۰ روز با عکاسان ایران»
در ادامه، بلوری درباره جزییات برگزاری نهمین دوره ۱۰ روز با عکاسان ایران گفت: مراسم افتتاحیه روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ماه، ساعت ۱۶ در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود و با توجه به اینکه مراسم اختتامیه نداریم، در روز افتتاحیه از ۴۰ برگزیده و شرکت‌کننده این رویداد که آثارشان به نمایش درمی‌آید، تقدیر می‌شود. همچنین تقدیر و یادبود یحیی دهقانپور بخشی از این برنامه است و یادی خواهیم کرد از عزیزان عکاسی که از دوره هشتم تا به حال بر اثر کرونا یا اتفاقات دیگر از بین ما رفته‌اند. با توجه به تعطیلی روزهای شنبه خانه هنرمندان، در سایر روزها نگارخانه‌ها از ساعت ۱۵ تا ۲۱ میزبان علاقه‌مندان هستند. همچنین هر روز ساعت ۱۸ یک نشست تخصصی برگزار خواهیم کرد که برنامه آنها را کارگروه جوانان با توجه به مسائل روز جامعه عکاسی انتخاب کرده است و موضوعاتی از جمله عکاسی در مناسبات اجتماعی، عکاسی و هوش مصنوعی، عکاسی زنان ایران و... را شامل می‌شود. علاوه بر این جلسات بررسی و نقد آثار نمایش داده شده در این رویداد نیز برگزار خواهد شد.
او با بیان اینکه عده‌ای این سوال را مطرح می‌کنند که چرا این رویداد به شکل فراخوانی برگزار نشده است؟ گفت: امروزه رویکرد کیوریتوریال در همه دوسالانه‌ها و رویدادهای معتبر جهان وجود دارد و هدف آنها این است که از حالت رقابتی خارج شوند. بنابراین از کیوریتورها دعوت می‌شود تا هنرمندانی را که می‌شناسند و از فرایند کار آنها آگاه هستند دعوت کنند. این مسأله می‌تواند ایراداتی هم داشته باشد اما امتیازات بیشتری دارد. در حالت مسابقه ممکن است خیلی از هنرمندان شرکت نکنند و روند کاری افراد نیز مشخص نیست. افراد با یک عکس در مسابقه شرکت می‌کنند و ممکن است جایزه هم به دست بیاورند اما در رویکرد کیوریتوری روند فعالیت عکاس در طول سال‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و بنابراین انتخاب نهایی بهتر و با کیفیت‌تر خواهد بود. در این رویکرد به جای تک عکس، پروژههای ایده‌محور مورد توجه قرار می‌گیرند.
بلوری هم در ارتباط با این موضوع گفت: با توجه به انتقاداتی که ممکن است به نحوه برگزاری نهمین دوره ۱۰ روز با عکاسان وجود داشته باشد سه جلسه نقد و بررسی را به این مسأله اختصاص دادیم. یک جلسه به نقد و بررسی نهمین دوره ۱۰ روز با عکاسان اختصاص دارد، یک جلسه ویژه نقد و بررسی عملکرد انجمن عکاسان ایران است و یک جلسه با شورای داوری ۱۰ روز با عکاسان خواهیم داشت تا به سمت گفتگوی جمعی برویم و افراد منتقد بتوانند نظرات خود را مطرح کنند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲ دفاع مقدس نمايشگاه كتاب مسعود ده نمکی جنگ تحمیلی شهدای مدافع حرم جشنواره فیلم کن 2023 هفتاد و ششمین جشنواره فیلم کن نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲ دفاع مقدس نمايشگاه كتاب مسعود ده نمکی نهمین دوره ۱۰ روز با عکاسان ۱۰ روز با عکاسان ایران انجمن عکاسان ایران کارگروه جوانان فراهم کنیم دوره هشتم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۹۷۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرایی پیش‌بینی‌ناپذیری از ایران فردا | برخوردها از سال ۸۸ جامعه را پیچیده‌تر کرده | تنش‌های بزرگ در دل رخدادهای کوچک است!
طیفی از حکومت، تنها راهبرد مبتنی بر خشونت و ابزارهای متناسب با آن را به کار گرفته، حال باید دید که این ابزارها تا چه اندازه قادر بوده رخدادهایی را که شکل می گیرند، مدیریت بکند. زیرا در وضعیتی که در حال حاضر قرار دارد، در ظاهر جامعه ساکت است، ولی در ناآرامی های گذشته نیز چنین بوده است.
در یازدهمین جلسه از سلسله نشست های جامعه مدنی موسسه رحمان، دکتر محمدجواد غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دیدگاه های خود را با عنوان «زندگی روزمره، دولت و جامعه مدنی» مطرح کرد. تغییر ماهیت جامعه مدنی، و برآمدن نیروهای جدید در فضای جامعه ایران، تغییر از نگاه هگلی به نگاه لوفوری برای تبیین جایگاه زندگی روزمره، ایجاد زبان جدید و گسترده توسط نسل های جدید به جای زبان قدیم که در انحصار دانشگاهیان بود، در سخنان کاشی از برجستگی ویژه ای برخوردار بود. پس از انتشار این سخنرانی در خبرگزاری خبرآنلاین، با توجه به حساسیت بحث، بازخوردهایی داشت.
از این رو تلاش کردیم در گفت و گو با صاحبنظران ، تحلیل ها و اطلاعات بیشتر در اختیار مخاطبان قرار بدهیم. دکتر نعمت الله فاضلی استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با توجه به حساسیت موضوع در گفت و گویی کوتاه، با تایید و نقد سخنان دکتر کاشی، دیدگاه های خود را در این زمینه مطرح کرد. این گفت وگو از نظرتان می گذرد:
تایید و تصحیح برخی سخنان دکتر کاشیفاضلی با تاکید بر این که با «تحلیل آقای دکتر کاشی موافق» است که «ایران امروز به یک رویکرد زندگی‌گرا رسیده» و «همچنین ایرانیان به یک آغاز جدید نیز نیاز» دارند در باره نگاه کاشی به نگاه هگلی به جامعه مدنی گفت: «تصور نمی کنم جامعه مدنی در ایران حتی به معنای هگلی اش به طور کامل مضمحل شده باشد. بلکه می توان گفت شکل های جدیدی دارد گسترش می یابد. ولی این را هم قبول دارم که نقش زندگی روزمره و کنش‌گری های روزمره و نقش عاملیت فردی، بسیار وسیع و گسترده شده است. ضمن این که قبول دارم آن رژیم‌های حقیقت مانند گفتمان های ناسیونالیستی، اسلام گرایی، یا چپ مارکسیستی یا هر شکل دیگری از کلان روایت ها به پایان راه خود رسیده اند. آن ها همچنین نمی توانند و قادر نیستند انسجام بخش به جامعه برای تحولات باشند. اما سازماندهی جمعی برای پیشرفت اجتماعی یک ضرورت تام است و نمی تواند از بین برود.»
او با تاکید بر این که «جامعه مدنی آریستوکرات که در سخنان آقای دکتر کاشی بود، شاید تعبیر مناسب و درستی برای دوره مشروطه و دوره پهلوی اول باشد، اما در دوره پساانقلاب ۵۷ پس از مدتی طبقه آریستوکرات نداشتیم» گفت: « از این رو نمی توانم بگویم جامعه مدنی آریستوکرات بود، زیرا ما با دانشگاه توده مواجه شدیم. دانشگاهی که همگانی است و قشر تحصیلکرده، محدود به طبقات اعیان و اشراف نبود. به همین دلیل تحصیلکردگان، و دانشگاهیان، روزنامه نگاران، هنرمندان، نویسندگان، خوانندگان، یک طبقه متوسط فراگیر فرهنگی را تشکیل داده بودند که هنوز هم همین است. البته دیدگاه دکتر کاشی را قبول دارم که جامعه مدنی آریستوکراتی که در دوره های مشروطه و پهلوی شکل گرفت، و حتی در اوایل انقلاب نیز تا حدودی بود، در حال حاضر دیگر برای ما معنا ندارد، و نمی تواند کارکردی در تحولات اجتماعی داشته باشد. ولی طبقه متوسط فراگیر فرهنگی، اتفاقا از طریق سبک زندگی و تجربه های زندگی روزمره اش، از طریق تجربه های بدنمند و جسمانی اش، و از طریق تجربه هایی که معطوف به امور بسیار ساده زندگی هست، دارد مقاومت می کند و به حاکمیت فشار می آورد، و نیروهای مسلط سیاسی را به چالش می کشد، که نمونه بارز آن زنان هستند.»
جمعیت، شرایط پیچیده و دلایل آناین استاد بازنشسته دانشگاه با اشاره به این که قبول دارد «در وضعیت بسیار پیچیده قرار داریم» گفت: « این تعبیر دکتر کاشی رو تایید می کنم که وضعیت کنونی نسبت به دوره مشروطه و دیگر دوره ها بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر است. زیرا در سال های ۱۳۰۰ و قبل از آن، جمعیت ایران حدود تا ۱۲ میلیون نفر بود. این جمعیت اکنون به حدود ۹۰ میلیون نفر افزایش یافته است. بنابراین جمعیت ایران ۹ برابر شده است. بنابراین جامعه ای با این حجم جمعیتی، و حضور تکثری از گرایش های سیاسی، اخلاقی، فرهنگی، و اجتماعی، طبیعی است پیچیده و پیش بینی‌ناپذیرتر باشد. فراموش نکنیم به میزانی که جمعیت برای مثال از ۱۰ میلیون نفر به ۲۰ میلیون نفر افزایش می یابد، پیچیدگی جامعه نیز به صورت تصاعد هندسی ضریب دو نمی خورد، بلکه ضریب تا ۱۰ می خورد.»
او افزود: « با موقعیت جدید، جامعه ایران دیگر جامعه عشایری و حتی روستایی نیست. بلکه بیش از ۷۵ درصد جمعیت جامعه ایرانی در کلانشهرها و شهرها زندگی می کنند. این ساختار شهری و کلانشهری، حیات ذهنی، روانی، عاطفی، اخلاقی، وسیاسی بسیار پیچیده و متفاوتی از حیات ذهنی و اجتماعی تمام دوره های گذشته ما به وجود آورده است.»
فاضلی سپس به سطح سواد به عنوان عنصر دیگری از پیچیدگی جامعه ایران یاد کرد و گفت: «باید بگویم جامعه باسواد شده است. در دوره مشروطه تنها ۵ درصد جامعه باسواد بودند. امروزه حداقل ۸۰ درصد شهروندان جامعه ایرانی باسواد هستند؛ به عبارت دیگر جامعه خوانا و نویسا است. که این امر خود به تنهایی در جامعه ۹۰ میلیون نفری ایران، موتور بسیاری از تحولات و گرایش های بسیار پیچیده ای در جامعه شده و هست.»
ناکامی های سه تجربه بزرگاین استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه به سه تجربه مهم در تاریخ معاصر ایران اشاره کرد و گفت: « سه تجربه انقلاب مشروطه، شکل گیری ملت دولت جدید و انقلاب ۱۳۵۷، ناکامی هایی داشته اند که تجارب شان بر روی هم انباشته شده اند. این تجربه ها، ذهنیت اجتماعی ایرانیان، و تصور جمعی از خود و تاریخ خودشان را بسیار بسیار پیچیده تر از هر زمانی دیگر کرده است.»
او سپس گفت: «برخوردهایی هم که حکومت از سال ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۱ به عمل آورده، جامعه را عصبی‌تر، و پیچیده تر و خلاف آنچه از اعمال خشونت منظور بوده، ایجاد شده است. به همین دلیل من با این سخن آقای دکتر کاشی به طور کامل توافق دارم؛ جامعه ما از دوره مشروطه و دوره آغاز شکل گیری ملت دولت رضا شاه، بسیار وضعیت پیچیده تر و مسایل و بحران های آن، بسیار بسیار حادتر است.»
فاضلی در ادامه به مسایل بسیار مهم جدید مانند «بحران محیط زیست به این معنا که آب، خاک، و هوای زمینی که در آن سکونت داریم، همه دچار تنش های بزرگ» است اشاره کرد و گفت: «زندگی و بقا دچار چالش جدی شده است. می خواهم تاکید کنم بحران محیط زیست در کنار ابرچالش‌های های دیگر نیاز به یک آغاز جدید را گوشزد می کند. راهبردهای گذشته، چه آن راهبردی که دولت اختیار کرده بود و چه راهبردی که مردم یا گروه های سیاسی داشتند، برای بقا یا بهبود جامعه دیگر کفایت نمی کنند تا جایی که راهبردهای مذکور حتی پایداری نسبی و موقت نیز ایجاد نمی کنند.»
دشواری تحلیل آینده ایران به دلیل رخدادپذیری آنفاضلی نظرش را درباره تحلیل آینده این گونه بیان می کند: «این که آینده چه رخ خواهد داد، بسیار دشوار است، با اطمینان و قطعیت نمی توان از آن سخن گفت. زیرا جامعه امروز ایران رخدادپذیر شده است. منظورم از رخدادپذیر این است که مجموعه، تنش ها و تعارضاتی که در جامعه بین حاکمیت و مردم ، و گروه های گوناگون به وجود آمده، جامعه را مستعد تنش های خیلی بزرگ و ناگهانی بر اساس رخدادهای کوچک اما حساسیت‌برانگیز کرده که می تواند از این طریق تحولاتی را رقم بزند به نحوی که زمینه اجتماعی و سیاسی را تغییر بدهد. نظری بر تحولات ۱۳۸۸ به این سو نشان می دهد رخدادهای کوچک همواره زمینه ساز تغییرات بوده اند. هم بازی حکومت در عرصه سیاسی، و هم بازی بازیگران درون جامعه در مقابل آنان قواعد پیچیده تری پیدا کردند. این است که در جامعه رخدادپذیر ما نمی توانیم با تبیین علل و عوامل سیستمی یا تبیین علل و عوامل مادی عینی موجود، تصویر آینده را نشان بدهیم.»
این استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه با اشاره به این که «طیفی از حکومت، تنها راهبرد مبتنی بر خشونت و ابزارهای متناسب با آن را به کار گرفته» گفت: « حال باید دید که این ابزارها تا چه اندازه قادر بوده رخدادهایی را که شکل می گیرند، مدیریت بکند. زیرا در وضعیتی که در حال حاضر قرار دارد، در ظاهر جامعه ساکت است، ولی در ناآرامی های گذشته نیز چنین بوده است.»
چرا تاکنون «آغاز» شکل نگرفته؟فاضلی سپس نظریه ضرورت شکل گیری «آغاز نو» را مورد انتقاد قرارداد و گفت: «دیدگاهی که آقای دکتر کاشی ارائه کردند، این است که آغازی باید شکل بگیرد. منظور ایشان از شکل گیری آغاز این است که تمام آنچه حکومت در گذشته تا الآن برای مواجهه با ابرچالش ها داشته، کنار بگذارد، و طرحی نو دراندازد. پرسشی که ایشان پاسخ نمی دهد، این است که چرا تا حالا چنین آغازی شکل نگرفته است؟ چرا حاکمیت که مدت های طولانی است نسبت به وضعیت چالشی کشور آگاه شده ، طرحی نو در نینداخته است؟ پاسخ به این پرسش برعهده اندیشمندان علوم سیاسی است. ایشان در این باره پاسخی نداده اند. تنها به این اکتفا کرده اند که راه های گذشته را تجربه نکنیم و طرحی نو درانداخته شود.»
او افزود: «تصور من این است تا زمانی که میان جامعه و حکومت توازن قوا برقرار نشود، احتمالا جناحی در حکومت مایل است کماکان از ابزار زور استفاده کند. مگر این که سیر تحولات جامعه به گونه ای پیش برود، که تولید قدرت مورد نظر جناح مذکور، برای حاکمیت به صرفه نباشد. در این صورت به طرحی نو خواهد اندیشید و آغازی را دنبال خواهد کرد.»
شرایط شکل گیری آغاز؛ اشتباه کردماین استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه در پاسخ به این سوال که «آیا جامعه به این توانایی می رسد که تولید قدرت بیش از حد برای نظام سیاسی مقرون به صرفه نباشد، و به اتخاذ آغازی تازه ناگزیر شود؟» می گوید: «تصور می کنم به این سادگی ها، چنین آغازی شکل نخواهد گرفت. در جنبش مهسا تصور می کردم که اگر حکومت به پایداری سیاسی نسبی برسد، آغاز و طرح نو خود را مطرح می کند، ولی اشتباه کردم.».
فاضلی در ادامه افزود: «البته این ها به این شرط است که تحولات غیرمترقبه ای مثل جنگ در منطقه، فشارهای بین المللی خیلی وسیعتر از آنچه که تاکنون بوده است، یا تحولاتی در راس هرم نظام سیاسی، رخ ندهد. اگر چنین تحولاتی رخ ندهد و بخواهد تنها در یک روالی که تا کنون تجربه شده، یعنی درگیری میان حکومت و ناراضیان، معترضان، و به طور خلاصه مردم، فکر می کنم آن چیزی که تعیین کننده خواهد بود «برخورد» بعدی است که آیا بعد از آن، حکومت به این نتیجه می رسد که برای حفظ و پایداری خودش، باید تحولات بنیادینی را در گفتمان، سیاست ها، اقدامات، برنامه ها و اجراهای خودش، ایجاد بکند، یا نه؟
به غیر از مقاومت زندگی گرایی، فلج سازی بوروکراسی کشورفاضلی با تاکید بر این که « آقای دکتر کاشی به درستی اشاره کردند در جامعه نیروهای زندگی گرا، و سیاست زندگی، حاکم شده است» سپس گفت: « ایشان همچنین زندگی گرایی و سیاست زندگی را از ایدئولوژی های اسلام گرایی، ملی گرایی، و چپ گرایی و لیبرالیسم گرایی متمایز کرده و گفته اند که این زندگی گرایی شکل جدیدی از سیاست است که در جامعه ظاهر شده است. اما پرسش این است که زندگی گرایی اگر بخواهد به صورت آلترناتیو و یا بدیلی برای سیاست حاکم باشد، هنوز از تعریفی روشن برخوردار نیست و تنها در جایگاه مقاومت می‌تواند کارهایی را به پیش ببرد. ولی در وجه ایجابی ، نمی تواند سامان سیاسی جدیدی را ایجاد کند.»
او افزود: « فراسیاست مردم، در مقابل سیاست حاکمیت، فقط زندگی گرایی نیست. مردم به عنوان نیروهایی که در بدنه بوروکراسی و سازمان های جامعه فعالیت می کنند، چون ناراضی و برخی حتی خشمگین هستند، عموما با اشکال پیچیده ای از کارشکنی ها، سستی ، بی توجهی ، عدم انجام وظایف کاری، کارشناسی، و اداری، در عمل ماشین بوروکراسی و اداری و سازمانی نظام حکمرانی را با چالش روبه رو کرده اند. این چالش بیشتر هم خواهد شد. به ویژه اگر در نظر بگیریم که نارضایتی های ناشی از شرایط اقتصادی زندگی، که تورم و مالیات ها به مردم تحمیل کرده، روز به روز مردم را بیشتر به این سمت و سو سوق می دهد که هرجایی که هستند، ماشین دولت را کندتر و کندتر بکنند.»
این استاد سابق دانشگاه، با اشاره به این که «این ها، هزینه های تولید قدرت حکومت را بسیار بسیار سنگین می کند. از این رو فقط سیاست زندگی گرایی نیست که مقاومت را ایجاد کرده است، بلکه شکل های پیچیده ای از ناهمکاری، با هدف ها و برنامه های حکومت در نظام اداری هم شکل گرفته است.» افزود: « به هر اندازه که دولت به قطبی شدن جامعه دامن بزند، یعنی نیروهای حامی و طرفدار خودش را به طور نمادین متمایز بکند، و سیاست حامی پروری اش را گسترش بدهد، در عمل هم تنش های زندگی گرایی، و هم تنش های بوروکراتیکی که مردم ایجاد می کنند، کار را برای ایجاد ثبات سیاسی توسط حاکمیت دشوار و دشوارتر می کند. از این رو می خواهم بگویم تنها در صحنه خیابان ها نیست که شاهد تنش حاکمیت با مردم هستیم. زیر پوست سازمان ها هم تنش بزرگی، شکل گرفته است.»
سناریوهای آیندهفاضلی در ادامه در ارتباط به سناریوهای آینده تاکید کرد که تصور می کند «یکی از سه سناریو، ممکن است در آینده نزدیک، یعنی در دو سه سال آینده، ورق را برگرداند.» او سه سناریو را این گونه شرح داد:
سناریوی اول: تغییر از طریق وقوع رخدادی در نیروهای سیاسی درون حاکمیت، و یا در حوزه رهبری .و ...
سناریوی دوم: ایجاد ناآرامی ها، و یک درگیری دیگر .
سنارویوی سوم: عدم توانمندی حاکمیت در تامین هزینه های حرکت های فرسایشی و کاهنده ای که میان سیاست زندگی مردم و کارشکنی های گسترده در سازمان ها وجود دارد.
طبیعی است اگر سه مورد بالا با تنش های منطقه ای، تحریم های گسترده تر، یا بحران های زیست محیطی ناگهانی شدیدتر همراه بشود و تدبیری کارگشا برای مهار آن اندیشیده نشود، سرعت تغییرات افزایش می‌یابد.»
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان